ಗಣಪತಿಯ 108 ವಿವಿಧ ಹೆಸರುಗಳು

ಹಿಂದು ಧರ್ಮದಲ್ಲಿ ಗಣೇಶನು ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಿಯ ಹಾಗೂ ಜನಪ್ರಿಯ ದೇವತೆ. ಯಾವುದೇ ಶುಭಕಾರ್ಯ ಆರಂಭವಾಗುವ ಮೊದಲು ಗಣೇಶನ ಪೂಜೆ ಮಾಡುವುದನ್ನು ಅತಿ ಪ್ರಾಚೀನ ಸಂಪ್ರದಾಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ವಿಘ್ನನಾಶಕ, ವಕ್ರತುಂಡ, ಏಕದಂತ, ಲಂಬೋದರ ಎಂಬ ಅನೇಕ ಹೆಸರುಗಳಿಂದ ಗಣೇಶನನ್ನು ಆರಾಧಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇವನು ಜ್ಞಾನ, ಬುದ್ಧಿ, ವಿದ್ಯೆ, ಯಶಸ್ಸು ಮತ್ತು ಶಾಂತಿಯ ಸಂಕೇತ.

ಜನನಕಥೆ

ಪೌರಾಣಿಕ ಕಥೆಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ಪಾರ್ವತೀ ದೇವಿಯು ತನ್ನ ದೇಹದ ಮಂಜಳಿನಿಂದ ಗಣೇಶನನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು. ಶಕ್ತಿ ತುಂಬಿದ ಈ ಬಾಲಕನು ತನ್ನ ತಾಯಿಯ ಪಾಲಿಸುತ್ತಿದ್ದ. ಶಿವನು ಮನೆಗೆ ಬಂದಾಗ ಅವನನ್ನು ಅರಿಯದೆ, ಒಳಗೆ ಪ್ರವೇಶಿಸಲು ಬಿಡದೆ ತಡೆಯುತ್ತಿದ್ದ. ಕೋಪಗೊಂಡ ಶಿವನು ಅವನ ತಲೆಯನ್ನು ಕತ್ತರಿಸುತ್ತಾನೆ. ನಂತರ ಪಾರ್ವತೀ ದೇವಿಯ ಕಣ್ಣೀರು ಹಾಗೂ ಪ್ರಾರ್ಥನೆಯ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ, ಶಿವನು ಗಣೇಶನಿಗೆ ಆನೆ ತಲೆಯನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿ ಪುನರ್ಜನ್ಮ ನೀಡುತ್ತಾನೆ. ಅದರಿಂದ ಅವನು ಆನೆ ತಲೆಯ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಪೂಜಿತನಾದನು.

ಗಣಪತಿ

ವಿನಾಯಕ

ವಿಘ್ನೇಶ್ವರ

ಗಜಾನನ

ಏಕದಂತ

ವಕ್ರತುಂಡ

ಲಂಬೋದರ

ಗಜಮುಖ

ಸಿದ್ಧಿವಿನಾಯಕ

ಮಹಾಗಣಪತಿ

ಮೋದಕಪ್ರಿಯ

ವಕ್ರನಯನ

ಕಪಿಲ

ಶೂರ್ಪಕರ್ಣ

ಚತುರ್ಭುಜ

ವಿಘ್ನರಾಜ

ಧೂಮ್ರವರ್ಣ

ಭಾಲಚಂದ್ರ

ಸ್ಕಂದಾಗ್ರಜ

ಅಖುರಥ (ಮೂಷಿಕವಾಹನ)

ಹೇರಂಬ

ಅವನೇಶ

ಗಜಕರ್ಣಕ

ಸೂರ್ಯಪುತ್ರ

ಮಂಗಳಮೂರ್ತಿ

ಶಕ್ತಿದೇವ

ಬುದ್ಧಿಪ್ರದಾಯಕ

ವಿಜಯವಿನಾಯಕ

ವಿಶ್ವೇಶ್ವರ

ಗಣಾಧಿಪ

ಗಣೇಶನ ರೂಪ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯ

ಗಣೇಶನ ಆನೆತಲೆ, ದೊಡ್ಡ ಕಿವಿ, ಬೃಹತ್ ಹೊಟ್ಟೆ, ನಾಲ್ಕು ಕೈಗಳು ಪ್ರತಿಯೊಂದೂ ಒಂದು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಸಂದೇಶವನ್ನು ಸಾರುತ್ತವೆ.

• ಆನೆತಲೆ – ಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಬುದ್ಧಿಯ ಸಂಕೇತ.
• ದೊಡ್ಡ ಕಿವಿ – ಹೆಚ್ಚು ಕೇಳುವ ಗುಣವನ್ನು ಸಾರುವುದು.
• ಸಣ್ಣ ಕಣ್ಣುಗಳು – ಏಕಾಗ್ರತೆಯ ಸೂಚನೆ.
• ಬೃಹತ್ ಹೊಟ್ಟೆ – ಲೋಕದಲ್ಲಿನ ಎಲ್ಲಾ ವಿಚಾರಗಳನ್ನು ಹೊತ್ತುಕೊಳ್ಳಬಲ್ಲ ಶಕ್ತಿಯ ಪ್ರತೀಕ.
• ಏಕದಂತ – ಅಪೂರ್ಣತೆಯಲ್ಲಿಯೂ ಸಂಪೂರ್ಣತೆ ಸಾಧಿಸಬಹುದೆಂಬ ಸಂದೇಶ.

ವಾಹನ – ಮೂಷಿಕ

ಗಣೇಶನ ವಾಹನವಾದ ಮೂಷಿಕ ಅಹಂಕಾರವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ದೊಡ್ಡ ದೇವತೆಗೂ ಅತೀ ಚಿಕ್ಕ ಜೀವಿಯೂ ಸೇವಕನಾಗಿರುವುದರಿಂದ, ವಿನಯ ಮತ್ತು ಸಮತೋಲನ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಅಗತ್ಯವೆಂಬ ಬೋಧನೆ ದೊರೆಯುತ್ತದೆ.

ವ್ರತ ಮತ್ತು ಹಬ್ಬಗಳು

ಗಣೇಶನ ಪೂಜೆ ಭಾರತದೆಲ್ಲೆಡೆ ನಡೆಯುತ್ತದೆಯಾದರೂ, ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದಲ್ಲಿ ಗಣೇಶ ಚತುರ್ಥಿಯ ಹಬ್ಬ ಅತ್ಯಂತ ವೈಭವದಿಂದ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹತ್ತು ದಿನಗಳವರೆಗೆ ಗಣೇಶನ ಪ್ರತಿಮೆಯನ್ನು ಮನೆ, ಮಂದಿರ ಮತ್ತು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಮಂಟಪಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪಿಸಿ ಭಕ್ತಿ, ಭಜನೆ, ಪೂಜೆ, ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕೊನೆ ದಿನ ವಿಸರ್ಜನೆ ಮೂಲಕ ಗಣೇಶನನ್ನು ಸಾಗರಕ್ಕೆ ವಿದಾಯ ಕೊಡಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಗಣೇಶನ ತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರ

ಗಣೇಶನು ಕೇವಲ ದೇವತೆ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಅನುಸರಿಸಬೇಕಾದ ತತ್ವಗಳನ್ನು ಸಾರುವ ದೈವ. ಅವನ ರೂಪ, ಕಾರ್ಯ, ಕಥೆಗಳು ಎಲ್ಲವೂ ಮಾನವನಿಗೆ ಒಂದು ಸಂದೇಶವನ್ನು ನೀಡುತ್ತವೆ.

• ಶ್ರದ್ಧೆ ಮತ್ತು ಧೈರ್ಯದಿಂದ ಮಾತ್ರ ವಿಘ್ನಗಳನ್ನು ಜಯಿಸಬಹುದು.
• ಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಬುದ್ಧಿಯೇ ಯಶಸ್ಸಿನ ಮೂಲ.
• ವಿನಯವು ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಪ್ರಿಯವಾಗಿಸುತ್ತದೆ.

ಸಾಹಿತ್ಯ ಮತ್ತು ಕಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಗಣೇಶ

ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯ, ಸಂಗೀತ, ಚಿತ್ರಕಲೆ, ಶಿಲ್ಪಕಲೆಯಲ್ಲಿ ಗಣೇಶನ ಪ್ರಸ್ತಿತಿ ಅನನ್ಯ. ಕವಿಗಳು, ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತಜ್ಞರು, ಕಲಾವಿದರು ಗಣೇಶನನ್ನು ತಮ್ಮ ಸೃಜನಶೀಲತೆಯ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಸ್ಮರಿಸುತ್ತಾರೆ. ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಗಣೇಶನ ಶಿಲ್ಪಗಳು ಅಲಂಕಾರವಾಗಿ ನಿಲ್ಲುತ್ತವೆ. ಸಂಗೀತದ ಪ್ರಾರಂಭದಲ್ಲೂ ಗಣಪತಿ ಸ್ಮರಣೆ ಅನಿವಾರ್ಯ.

ಇಂದಿನ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಗಣೇಶನ ಮಹತ್ವ

ಇಂದಿನ ಯಾಂತ್ರಿಕ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಒತ್ತಡ, ಭಯ, ಅಶಾಂತಿ ಹೆಚ್ಚಿರುವ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಗಣೇಶನ ಆರಾಧನೆ ಜನರಿಗೆ ಆಂತರಿಕ ಶಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಶಾಂತಿ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಗಣೇಶನು ಕೇವಲ ಧಾರ್ಮಿಕ ಆರಾಧನೆಯ ದೇವತೆ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ಬುದ್ಧಿ, ಜ್ಞಾನ, ಶಿಸ್ತು ಮತ್ತು ಸಮತೋಲನ ಜೀವನಕ್ಕೆ ಪ್ರೇರಕ. ಗಣೇಶನು ವಿಘ್ನವಿನಾಶಕ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ, ಜ್ಞಾನ, ವಿದ್ಯೆ ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯ ಚಿಹ್ನೆ. ಅವನ ಆರಾಧನೆಯ ಮೂಲಕ ಮಾನವರು ತಮ್ಮ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಬರುವ ಅಡೆತಡೆಗಳನ್ನು ದಾಟಿ ಯಶಸ್ಸನ್ನು ಸಾಧಿಸಬಹುದು. ಆದ್ದರಿಂದ ಹಿಂದು ಸಂಸ್ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಶುಭಕಾರ್ಯದ ಆರಂಭವು ಗಣೇಶನ ಸ್ಮರಣೆಯಿಂದಲೇ ಆರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ.