ನೂರು ಯಜ್ಞ ಮಾಡಿದ ಇಂದ್ರನ ಹೆಸರು

ಹಿಂದು ಪೌರಾಣಿಕ ಕಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಇಂದ್ರನು ದೇವತೆಗಳ ರಾಜನಾಗಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧ. ಸ್ವರ್ಗಲೋಕದ ಅಧಿಪತಿಯಾದ ಇಂದ್ರನು ಮಳೆ, ಗಾಳಿ, ಇಂದ್ರಧನುಷ್ ಮತ್ತು ಬಿರುಗಾಳಿಗಳ ದೇವರು. ವೇದಗಳಲ್ಲಿ ಇಂದ್ರನನ್ನು ಅತ್ಯಂತ ಶಕ್ತಿಶಾಲಿ, ಧೀರ, ಯುದ್ಧಪ್ರಿಯ ದೇವರಾಗಿ ವರ್ಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ದೇವೇಂದ್ರ ಎಂದರೆ ದೇವತೆಗಳ ಇಂದ್ರಿಯ, ಅಂದರೆ ಅವರ ಮುಖ್ಯಸ್ಥ.

ಜನನ ಮತ್ತು ಮೂಲ

ಇಂದ್ರನು ಕಶ್ಯಪ ಮಹರ್ಷಿ ಮತ್ತು ಅದಿತಿಯ ಪುತ್ರ. ಆದ್ದರಿಂದ ಅವನನ್ನು ಆದಿತ್ಯರಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖನು ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಪೌರಾಣಿಕ ಕಥೆಗಳ ಪ್ರಕಾರ, ದೇವತೆಗಳು ಮತ್ತು ಅಸುರರ ನಡುವೆ ಯುದ್ಧಗಳು ನಡೆದಾಗ ದೇವತೆಗಳನ್ನು ಮುನ್ನಡೆಸಿದ ನಾಯಕ ಇಂದ್ರ. ಅವನು ಸದಾ ಧರ್ಮರಕ್ಷಣೆಗೆ ತೊಡಗಿದ್ದನು.

ಇಂದ್ರ

ದೇವೇಂದ್ರ

ಶಕ್ರ

ವಜ್ರಧರ

ವಾಸವ

ಮಘವ

ಪೂರ್ಣೋತ್ಸವ

ಸೂರೇಂದ್ರ

ಸ್ವರ್ಗಪತಿ

ದಿವಾಕರ

ದೇವರಾಜ

ಜಿಷ್ಣು

ಸಕ್ರೀಯ

ದೇವಾಧಿಪ

ಅಹಲ್ಯಾಪತಿ

ಮಾರುತಸಖ

ಅಮರಾಧಿಪ

ತ್ರಿದಶಾಧಿಪತಿ

ಶಚಿಪತಿ

ಇಂದ್ರದೇವ

ಸುಕೃತಿನ್

ಗಜಾರೂಢ

ಸ್ವರ್ಗೇಶ್ವರ

ದೇವೇಶ

ಬಲಹರ

ಸುಗ್ರಹ

ವಜ್ರಪಾಣಿ

ಪಾಕಶತ್ರು

ದಿವ್ಯರಾಜ

ಸರ್ವೇಶ್ವರ

ಇಂದ್ರನ ರೂಪವರ್ಣನೆ

ಇಂದ್ರನು ಬಲಿಷ್ಠ, ಕಂಗೊಳಿಸುವ ದೇಹದ ಮಾಲೀಕ. ಅವನು ಐರಾವತನೆಂಬ ಶ್ವೇತ ಗಜದ ಮೇಲೆ ಸವಾರಿ ಮಾಡುತ್ತಾನೆ. ಅವನ ಕೈಯಲ್ಲಿ ವಜ್ರಾಯುಧ ಇರುತ್ತದೆ. ಇದು ಅವನ ಅತ್ಯಂತ ಬಲವಾದ ಆಯುಧವಾಗಿದ್ದು, ಅದರಿಂದಲೇ ಅವನು ಅಸುರರನ್ನು ಸಂಹರಿಸುತ್ತಾನೆ. ಅವನ ಆಸನವನ್ನು ಇಂದ್ರಾಸನ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.

ವಜ್ರಾಯುಧದ ಕಥೆ

ಇಂದ್ರನ ವಜ್ರಾಯುಧವು ದಧೀಚಿ ಋಷಿಯ ತ್ಯಾಗದಿಂದ ದೊರಕಿತು. ಅಸುರರ ನಾಯಕ ವೃತ್ತ್ರಾಸುರನನ್ನು ಸೋಲಿಸಲು ದಧೀಚಿಯು ತನ್ನ ಎಲುಬುಗಳನ್ನು ದಾನ ಮಾಡಿದನು. ಆ ಎಲುಬಿನಿಂದ ತಯಾರಿಸಿದ ವಜ್ರಾಯುಧದಿಂದ ಇಂದ್ರನು ವೃತ್ತ್ರಾಸುರನನ್ನು ಸಂಹರಿಸಿದನು. ಇದರಿಂದ ಇಂದ್ರನಿಗೆ ದೇವತೆಗಳ ನಾಯಕತ್ವ ಲಭಿಸಿತು.

ಇಂದ್ರನ ಗುಣಗಳು ಮತ್ತು ಕರ್ತವ್ಯ

ಮಳೆಯ ದೇವರು – ಕೃಷಿ ಮತ್ತು ಜೀವನದ ಮೂಲವಾದ ಮಳೆಯ ನಿಯಂತ್ರಕನು.

ಯುದ್ಧನಾಯಕ – ಅಸುರರ ವಿರುದ್ಧ ದೇವತೆಗಳನ್ನು ಮುನ್ನಡೆಸುವ ಶೂರ ನಾಯಕ.

ವಿಜಯದ ಸಂಕೇತ – ಧೈರ್ಯ, ಶಕ್ತಿ, ಸಮರನೈಪುಣ್ಯ ಅವನ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯ.

ಆಡಳಿತಗಾರ – ಸ್ವರ್ಗದ ನಿಯಮ-ಶಿಸ್ತನ್ನು ಕಾಪಾಡುವವನು.

ಇಂದ್ರನ ಸ್ವರ್ಗ

ಸ್ವರ್ಗಲೋಕವನ್ನು ಇಂದ್ರಲೋಕ ಅಥವಾ ಅಮರಾವತಿ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಅಲ್ಲಿ ಅಪ್ಸರಸರು, ಗಂಧರ್ವರು, ದೇವತೆಗಳು ವಾಸಿಸುತ್ತಾರೆ. ಇಂದ್ರನ ಪತ್ನಿ ಶಚಿದೇವಿ ನಂದನವನದಲ್ಲಿ ಸೌಂದರ್ಯ, ಸೌಖ್ಯ, ಸಂಗೀತ, ನೃತ್ಯಗಳಿಂದ ತುಂಬಿದ ವಾತಾವರಣವಿರುತ್ತದೆ.

ಇಂದ್ರನ ಕಥೆಗಳು

ವೇದಗಳಲ್ಲಿ ಇಂದ್ರನು ಅನೇಕ ಅಸುರರನ್ನು ಸಂಹರಿಸಿದ ಕಥೆಗಳು ಪ್ರಸಿದ್ಧ. ಅವನ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ವಿಜಯವೆಂದರೆ ವೃತ್ತ್ರಾಸುರ ಸಂಹಾರ. ಇನ್ನೊಂದು ಪುರಾಣಕಥೆಯಲ್ಲಿ, ಕೃಷ್ಣನು ಗೋವರ್ಧನ ಪರ್ವತವನ್ನು ಎತ್ತಿ, ಇಂದ್ರನು ಸುರಿಸಿದ ಭಾರೀ ಮಳೆಯಿಂದ ಗೋಕುಲವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಿದನು. ಇದು ಇಂದ್ರನ ಅಹಂಕಾರವನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ಆ ಬಳಿಕ ಇಂದ್ರನು ಕೃಷ್ಣನನ್ನು ದೇವರಲ್ಲಿ ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡನು.

ಇಂದ್ರನ ಆರಾಧನೆ

ವೇದಕಾಲದಲ್ಲಿ ಇಂದ್ರನು ಮುಖ್ಯ ದೇವತೆ. ಯಜ್ಞಗಳಲ್ಲಿ ಅವನಿಗೆ ಮೊದಲ ಸ್ಥಾನ. ಸೋಮಪಾನ, ಹವನ, ಸ್ತೋತ್ರಗಳ ಮೂಲಕ ಇಂದ್ರನ ಆರಾಧನೆ ನಡೆಯುತ್ತಿತ್ತು. ಇಂದಿಗೂ ಗ್ರಾಮಾಂತರ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಮಳೆಯಿಗಾಗಿ ಇಂದ್ರನಿಗೆ ಪ್ರಾರ್ಥನೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ.

ತತ್ತ್ವಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಅರ್ಥ

ಇಂದ್ರನು ಕೇವಲ ಮಳೆಯ ದೇವರಲ್ಲ, ಇಂದ್ರಿಯಗಳ ನಿಯಂತ್ರಕ ಎಂಬ ಅರ್ಥವನ್ನೂ ಹೊಂದಿದ್ದಾನೆ. ಮನಸ್ಸು, ಬುದ್ಧಿ, ಇಂದ್ರಿಯಗಳನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸಿದಾಗ ಮಾತ್ರ ನಿಜವಾದ ಶಕ್ತಿ ದೊರೆಯುತ್ತದೆ ಎಂಬ ಸಂದೇಶವನ್ನು ಇಂದ್ರನ ರೂಪ ಸಾರುತ್ತದೆ. ಅವನ ಜಯ-ಪರಾಜಯಗಳ ಕಥೆಗಳು ಅಹಂಕಾರ, ವಿನಯ, ಶಕ್ತಿ ಮತ್ತು ತ್ಯಾಗದ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಕಲಿಸುತ್ತವೆ.

ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಇಂದ್ರನ ಪ್ರಭಾವ

ಇಂದ್ರನು ಭಾರತೀಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಒಂದು ಅವಿಭಾಜ್ಯ ಭಾಗ. ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿಯೂ ಕವಿಗಳು ಇಂದ್ರನ ಶೌರ್ಯ, ವೈಭವವನ್ನು ವರ್ಣಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಮಳೆಯ ದೇವರಾದ ಇಂದ್ರನು ರೈತರಿಗೂ ಮುಖ್ಯನಾಗಿದ್ದಾನೆ. ಕೃಷಿ ಅವಲಂಬಿತ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಮಳೆಯ ಮಹತ್ವ ಎಷ್ಟೋ, ಅದಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಅಲ್ಲ ಇಂದ್ರನ ಸ್ಥಾನ. ಇಂದ್ರನು ದೇವತೆಗಳ ನಾಯಕ, ಶಕ್ತಿಯ ಪ್ರತೀಕ, ಮಳೆಯ ಅಧಿಪತಿ. ಅವನ ಕಥೆಗಳು ನಮಗೆ ಶಕ್ತಿಯೊಂದಿಗೆ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯೂ ಇರಬೇಕು, ಅಹಂಕಾರದಿಂದ ನಾಶವಾಗಬಹುದು, ಧರ್ಮರಕ್ಷಣೆ ಮಾಡಿದಾಗ ಮಾತ್ರ ಸತ್ಯ ವಿಜಯ ದೊರೆಯುತ್ತದೆ ಎಂಬ ಪಾಠ ನೀಡುತ್ತವೆ. ಇಂದ್ರನ ಆರಾಧನೆಯ ಮೂಲಕ ನಾವು ಪ್ರಕೃತಿಗೆ ಕೃತಜ್ಞತೆ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತೇವೆ. ಅವನು ಕೇವಲ ಪೌರಾಣಿಕ ದೇವರಲ್ಲ, ಪ್ರಕೃತಿಯ ಶಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಮಾನವ ಮೌಲ್ಯಗಳ ಪ್ರತೀಕ.